Predragu Petroviću nagrada “Nikolaj Timčenko” za knjigu “Enciklopedizam i teorija romana”

Manifestacija “Dani Nikolaja Timčenka”, ove godine će biti održana od 4. do 6. novembra.

Žiri Zadužbine „Nikolaj Timčenko“, koji je radio u sastavu:
BILjANA MIČIĆ, profesor književnosti – član,
DRAGAN ŽUNIĆ, profesor univerziteta – član,
JOVAN PEJČIĆ, predsednik Zadužbine „Nikolaj Timčenko“ – predsednik žirija,
jednoglasno je odlučio da dobitnik Nagrade „Nikolaj Timčenko“ za 2022. godinu bude

PREDRAG PETROVIĆ književni kritičar, teoretičar književnosti i esejist – za knjigu Enciklopedizam i teorija romana, koju je krajem 2021. godine objavila izdavačka kuća „Čigoja štampa“ iz Beograda.

Uz monografiju Enciklopedizam i teorija romana, u najužem izboru za nagradu bile su knjige Vladana Bajčete Borislav Mihajlović Mihiz – kritičar i pisac (Matica srpska, Novi Sad 2021) i Marka Paovice Sa pesnicima (Srpska književna zadruga, Beograd 2022).

Obrazloženje

Književno teorijska rasprava Enciklopedizam i teorija romana Predraga Petrovića osvetljava vrlo složenu ideju enciklopedizma koja se konstituiše u permanentnom protivurečju između potrebe za integralnom vizijom sveta i nemogućnosti da se njome ovlada, prateći njene manifestacije u sferi filosofije, kulture, književnosti i misli o njoj.

Nakon teorijskog razmatranja o pojmu enciklopedizma u filozofiji i nauci, Petrović pažnju posvećuje onim aspektima koji suštinski određuju prirodu književnog enciklopedizma, imajući u vidu njegov veliki istorijski, smisaoni i poetički raspon. Centralno mesto u knjizi pripada razmatranju ovog pojma u različitim teorijskim koncepcijama koje su obeležile promišljanja o romanu u dvadesetom veku, s obzirom na to da se roman ispostavlja kao najvažniji enciklopedijski oblik novijeg doba. Petrović polazi od Hegelove i Lukačeve filozofije romana, pa preko pogleda na romaneskni žanr Hermana Broha i Valtera Benjamina dolazi do Bahtinove teorije romana, arhetipske kritike Nortropa Fraja i semiotike otvorenog dela Umberta Eka, zaokružujući svoja razmatranja osvrtom na studije Ronalda Svigera i Edvarda Mendelsona i na promišljanja srpskog teoretičara enciklopedizma Aleksandra Jerkova.

Iz konteksta svetske literature i predstavljanja različitih pojavnih formi enciklopedizma u konkretnim delima, Petrović osvetljava enciklopedijsko usmerenje srpskog romana, obrazlažući u tom smislu dve velike poetičke linije(jednu parodijsko-satiričnu, i drugu u znaku preispitivanja istorije) duž kojih se ono može pratiti, uz precizno određenje čvornih tačaka koje su obeležile pojave konkretnih dela – od Sterijinog Romana bez romana i Burleske gospodina Peruna boga groma Rastka Petrovića, preko Kišovog Peščanika i Pavićevog Hazarskog rečnika do velike sinteze u Pekićevom Zlatnom runu.

Širina istraživačkog poduhvata, opseg teorijskog i metodološkog utemeljenja, postupnost i preciznost u analitičko-sintetičkom promišljanju, najzad – osobenost stila u kojem se akribičnost u iznošenju naučnih saznanja i zaključaka prepliće povremeno sa književnim diskursom – opredelili su žiri da ovogodišnji dobitnik Nagrade „Nikolaj Timčenko” bude upravo Predrag Petrović za knjigu Enciklopedizam i teorija romana.

U nastavku pogledajte program manifestacije