“Zdravica” predložena za zaštitu na UNESK-ovoj listi kao elemenat Svetske baštine

Kulturni centar opštine Medveđa je uz podršku Ministarstva kulture i informisanja realizovao projekat„Dižem ovu čašu-Zdravice Gornje Jablanice-Istraživanje i dokumentovanje elementa sa reprezentativne liste kulturnog nasleđa Republike Srbije” koji je odobren po konkursu iz oblasti nematerijalno kulturno nasleđe.

Projekat se zasnivao na terenskom istraživanju,prikupljanju i digitalizaciji običaja kazivanja zdravica na teritoriji opštine Medveđa. Projektni tim je u prvoj fazi projekta u periodu od maja do avgusta, u istraživanjima uspeo da prikupi materijal i da otpočne priprema za snimanje materijala. Terensko istraživanje je vršeno u selima opštine Medveđa i tom prilikom je je prikupljena dovoljna količina audio, foto i video građe.

Prepoznato je da na teritoriji opštine Medveđa živi tradicija kazivanja zdravica namenjenih slavi, svadbi, useljenju, za kumstvo, pobratimstvo, za susretanje, za prijateljenje, za rođenje, za smrtni slučaj i druge prilike. Sve ove zdravice ili njihovi elementi su snimani kao materijal za izradu filma. Obavljen je razgovor sa potencijalnim sagovornicima i oni su dali usmenu dozvolu za snimanje njih i njihovog prostora. Snimano je 12 sagovornika/informanta (Živojin Pavlović,Mirko Radivojević, Vesna Janković, Radosav Doderović, Miloš Perović, Miljan Toković, Mihajlo Radojević, Leposava Radojević, Stojan Novaković,Nataša Miletić, Uroš Miletić, Milan Stevanović).

Sav prikupljen i obrađen materijal je predat na montažu firmi «FOTO I VIDEO PRODUKCIJA CREATIV FILMS“ koja je izradila etnodokumentarni film. Krajem novembra izvršena je multimedijalna prezentacija rezultata projekta u Kulturnom centru opštine Medveđa, na kome su prisustvovali učesnici projekta i predstavnici lokalnih kulturnih i prosvetnih ustanova. Zbog velikog interesovanja javnosti, planirano je da se do kraja godine održi još jedna prezentacija projekta u velikoj sali Kulturnog centra opštine Medveđa.

Za vreme realizacije projekta, ostvarena je saradnja sa još jednom ustanovom kulture-Centrom za kulturu opštine Lučani, koji je realizovao projekat „Domaćine, zdrav si – stručni skup o zdravicama i međunarodna smotra zdravičara”. Projekat je podržan od strane Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije. Projekat je realizovan 13. i 14 oktobra 2022. godine u prostoru Muzeja trube u Guči. Sastavni deo skupa je bila i prezentacija rezultata terenskog istraživanja “Zdravica Gornje Jablanice”.

Predavanje je spremio i prezentovao etnolog Dalibor Pešić, stručni saradnik projekta “Dižem ovu čašu-zdravice Gornje Jablanice” čiji nosilac je Kulturni Centar opštine Medveđa. Prezentacija je naišla na dobar prijem prisutnih stručnjaka koji se bave ovim vrednim elementom nematerijalnog nasleđa Srbije. Došlo se do zajedničkog predloga da bi trebalo kandidovati “Zdravicu” za zaštitu na UNESK-ovoj listi kao elemenat Svetske baštine. U toku je prprema za štampu zbornika sa radovima o “Zdravici” koji su prezentovani na skupu. U sklopu zbornika biće objavljeni i naučni rad o zdravicama Gornje jablanice.

Etno dokumentarni film o zdravici Gornje Jablanice postavljen je na sajt Kulturnog centra opštine Medveđa www.kcmedvedja.rs i na taj način je dostupan široj javnosti.