U Narodnom muzeju otvorena izložba “Kultura sećanja”

Izložba „KULTURA SEĆANjA: Ko ne pamti iznova proživljava“ čiji su autori Silvija Krejaković i Suzana Novčić, muzejske savetnice Narodnog muzeja Kraljevo, organizovana je povodom obeležavanja oktobarske tragedije u Kraljevu 1941.

Zasnovana na foto-dokumentarnoj istorijskoj građi, izložba se bavi načinom na koji pamtimo i sećamo se ovog događaja, koji je brutalno promenio istoriju kraljevačkog područja, strukturu njegovog stanovništva, ali pre svega razorio lične i porodične živote.

Univerzalnost teme bila je stoga inspirativna za dva odeljenja Narodnog muzeja u Kraljevu: istorijsko i istorije umetnosti. Polazište istraživanja oko kulture sećanja usidreno u samom istorijskom događaju — streljanju civilnog stanovništva na najvećem stratištu u Kraljevu, u oktobru 1941. Ratni zločin protiv čovečnosti koji su počinile jedinice nemačkog Vermahta, sprovodio se usled isključive ideologije nacizma o vrednosti sto života civila u Srbiji naspram jednog ubijenog i pedeset za ranjenog nemačkog vojnika. Pri retuširanju slike stradanja u Lageru,autentične fragmente sačuvane u muzejskim zbirkama, predstavljaju istorijski izvori, originalni umetnički i drugi predmeti i dokumenta streljanih civila, različitog porekla, uzrasta, delatnosti…Stranice autentičnog istorijskog izvora – spiska poginulih iz Žičkog sreza, nastalog 28. maja 1942. u administraciji Okružnog načelstva, sadrže imena, podatke o mestu rođenja, godištu, zanimanju i mestu zaposlenja streljanih talaca u oktobru 1941. Stranice spiska, u komunikativnom i interakcijskom odnosu postavke i publike, sa fotografijama o „bivšem životu“ streljanih talaca 1941, predstavljeni su na 7 velikih panoa (120 h 200 cm).

Slede panoi manjih dimenzija, čiji sadržaj čini foto-dokumentarna građa o oktobarskom streljanju. Sa narativa preživelih talaca i porodica koje su izgubile bližnje iautentičnih istorijskih izvora, izložba se usmerava na različita ispoljavanja kulture sećanja o oktobarskoj tragediji. Ovaj segment izložbe, od mape zločina, foto-dokumentarnog predstavljanja istorijskihistraživanja o njegovim žrtvama, ali i načini na koji se prošlost memorijalizovala, predstavljen je na ukupno 13 panoa (70 h 120 cm).

Fokus izložbe usmerava se na radove umetnika bivše Jugoslavije inspirisane težinom tragedije. Slike koje su etablirani umetnici Miodrag B.Protić, Cuca Sokić, Voja Stanić,Maksim Sedej, Oton Polok, Gaspari Maksim, Branko Šotra i drugi poklonili 70-tih godina za planirani muzej u Spomen-parku Kraljevo, a koji danas čine jedinstvenu zbirku „Jugoslovenski slikari za Spomen-park“ u umetničkom odeljenju NMK-a.

Značaj izložbe kraljevačkog Muzeja potvrđuje da je njenim gostovanjemNarodni muzej u Zrenjaninu obeležio centralnu svečanost pobede nad fašizmom (otvaranje izložbe: 9. maj 2016), a Narodni muzej u Kragujevcu – memorijal kragujevačke tragedije 2016, Dan sećanja na srpske žrtve u Drugom svetskom ratu, 21. oktobar. Izložba je od 10. oktobra 2017. gostovalau Muzeju Vojvodine u Novom Sadu, a u Mariboru u Muzeju narodne osloboditve je bila otvorena 11.09.2018. i trajala je do 12.10. 2018. Na kraju, izložba je gostaovala u narodnom muzeju Kruševac, u periodu 02.02.2021. – 28.02.2021.

Izložbu prati obiman reprezentativan katalog, sa tekstovima autorki.