Saopštenje Zaštitnika građana povodom unapređenja ljudskih i manjinskih prava: Imovinsko stanje i broj dece ne mogu biti glavni kriterijumi za utvrđivanje viška zaposlenih

Zaštitnik građana traži od Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja da iz glavnih kriterijuma za utvrđivanje zaposlenih za čijim je radom prestala potreba u osnovnim i srednjim školama ukloni kriterijume imovinsko stanje zaposlenog i broj dece jer ne doprinose kvalitetu obrazovanja i vaspitanja dece, te da ih primenjuje samo kao dopunske.

Zaštitnik građana je po sopstvenoj inicijativi, u cilju unapređenja zaštite ljudskih sloboda i prava, razmatrao kriterijume za utvrđivanje zaposlenih za čijim je radom prestala potreba, propisane članom 34 Posebnog kolektivnog ugovora za zaposlene u osnovnim i srednjim školama i domovima učenika.

U mišljenju, Zaštitnik građana navodi da je neophodno da resorno ministarstvo predloži Vladi Republike Srbije izmenu Posebnog kolektivnog ugovora za zaposlene u osnovnim i srednjim školama i domovima učenika u članu 34, stav 1 tačka 5. i tačka 7, tako što ovi kriterijumi neće biti glavni osnov za bodovanje zaposlenih već će se primenjivati samo kao dopunski.

Zaštitnik građana ističe da kvalitet i unapređenje obrazovanja ne treba da zavise podjednako od kriterijuma koji se odnose na aspekt obrazovanja i vaspitanja i od kriterijuma da li zaposleni ima decu i kakvog je imovinskog stanja, što je sada slučaj jer se po članu 34 pored kriterijuma – rad ostvaren u radnom odnosu, obrazovanje, takmičenja, pedagoški doprinos u radu i zdravstveno stanje, podjednako boduju i kriterijumi imovinsko stanje i broj dece predškolskog uzrasta, odnosno dece na redovnom školovanju do 26 godina starosti.

U ovoj situaciji, zaposleni koji ima troje ili više dece (5 bodova) ostvaruje više bodova u odnosu na zaposlenog čiji je učenik osvojio prvo mesto na regionalnom takmičenju (4 boda) ili na zaposlenog koji je učestvovao u izradi udžbenika (4 boda). Takođe, na ovaj način zaposleni koji koriste svoju slobodu odlučivanja o rađanju dece, propisanu Ustavom, ili iz medicinski indikovanih razloga ne mogu da imaju decu mogu biti diskriminisani u odnosu na ostale kategorije zaposlenih, smatra Zaštitnik građana.

Zaštitnik građana smatra da kriterijum – broj dece koji zaposleni ima, pored neusklađenosti sa pozitivnim propisima, i kriterijum – imovinsko stanje, nisu opravdani i merodavni za utvrđivanje zaposlenog za čijim je radom prestala potreba i da se moraju dovesti u vezu pre svega sa ulogom koju obrazovne i vaspitne ustanove ostvaruju, posebno u slučaju utvrđivanja zaposlenih za čijim radom je prestala potreba.

Zaštitnik građana ističe da kriterijumi imovinsko stanje i broj dece treba da se primenjuju samo kao dopunski, odnosno samo onda kada se na osnovu ostalih kriterijuma ne može utvrdi zaposleni za čijim radom je prestala potreba.