ISTORIJA ILI MIT: Sijarinska banja od Rimskog carstva, preko Nemanjića do naseljavanja Srba

Na obalama reka Banjska i Jablanice u podnožju planine Goljak, nalazi se Sijarinska banja.

Banja nosi naziv po planinskom raštrkanom selu Sijarini. Otkad i otkud potiče ovo ime nije utvrđeno. Po jednom predanju dolazi od “Sija Irina” (ili Jerina) – koja je, u doba Vizantije, bila velikašica i gospodarica ovog kraja, sestra Justinijanove žene, carice Teodore. Inače, ima mnogo tragova koji govore da je ovaj kraj u antičko doba bio naseljen i imao intenzivan život i to prvo u doba rimske imperije, a kasnije i Vizantije.

Vreme kad je banja pronađena, odnosno od kada se voda termalnih izvora počela da upotrebljava u lečenju, ne može se tačno utvrditi. Verzija da datira iz doba Rimljana, izgleda, nije opravdana. Ona se zasniva na nazivima “Rimski rov” i “Rimski bunar”, ali način zidanja, na primer, “Rimskog rova” nije iz tog perioda, već više odgovara dobu Nemanjića. Ima podataka da se je za vreme kralja Milutina (1282—1321) znalo za ovu banju.

U samoj banji nema tragova razvijenog života u prošlosti. Međutim, van svakog spora je da ova banja predstavlja veliku vrednost i da je davnog porekla. Njeno podizanje u novije vreme vezano je za kralja Milana (1854—1901), koji je po okolnim selima naselio Crnogorce, da bi branili tadašnju granicu od Turaka i Arnauta, a Arnautima u Sijarini podigao džamiju i otvorio školu. U starim udžbenicima mogu se naći i nazivi Leskovačka Banja, Stara Banja. Uzvodno, na zapad, nalazi se zaista selo Stara Banja, grupa mahala, a južno, na udaljenosti od sedam kilometara, Ravna Banja, ali zašto ova mesta nose ovakve nazive nije poznato, jer u njima nema nikakvih tragova banja.

U pogledu istorijskih zbivanja, neki podaci upućuju na to da se ovde odigrala bitka između Srba iz Dubočice i Turaka, 14. septembra 1854. godine. Drugi opet upućuju na zaključak da se je ova bitka odigrala kod Vranjske Banje. Za vreme Turaka u banji je bio samo čardak Said-paše.

Krajem 15. i 18. veka bila su velika iseljavanja življa iz ovog kraja, a njihova sela naselili su Albanci, od kojih se jedan deo posle oslobođenja 1877—78. povukao na Kosovo koje je ostalo pod Osmanskim carstvom. Godine 1896. počeli su da se ovde naseljavaju Srbi.

Danas je banja veliki turistički potencijal opštine Medveđa, ljudi koji imaju problem sa reumom ili stomačne probleme vrlo rado posećuju Sijarinsku banju, a u cilju veće posećenosti opština svake godine organizuje manifestaciju “Gejzerske noći”.

„Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva“.