Balkanska smotra mladih strup autora od 28. do 30. juna

Na 26. Balkanskoj smotri mladih strip autora koji traje četiri dana biće 37 različitih programa, a na njemu ce gostovati lično 93 gosta iz 16 zemalja Evrope i Azije, od čega 5 doktora nauka. Po prvi put se na jednom mestu u istoriji Evropskog stripa predstavlja strip svih 11 Balkanskih zemalja od strane autora iz tih zemalja, i po prvi put se van granica Albanije predstavlja Albanski strip.

Od blizu 50 strip festivala stripa na Balkanu, Balkanska smotra mladih strip autora je poznata kao najstariji strip festival u regionu, budući da postoji od juna 1998. godine. Ove godine se održava po 26. put.

Šta je to novo što će posetioci Balkanske smotre mladih strip autora moći da vide od 28-30. juna u Leskovcu?

Počnimo od onog što je staro – a to je obaranje rekorda u brojnosti izlagača. Festival je i ove godine postavio novi rekord u brojnosti sa 3121 učesnikom iz 83 zemlje sveta sa 6 kontinenata. Nakon dvostrukog jubileja, jer je 2022. godine obeleženo 25 godina festivala a 2023. održana 25. Balkanska smotra, festival se vratio onome što najbolje radi – postavljanju novih rekorda u masovnosti učesnika obaranjem prethodno postavljenih. Balkanska smotra je prethodni rekord u brojnosti izlagača postavila 2022. godine sa 3046 učesnika iz 82 države, što je i dovelo do potvrde jednog od najuvaženijih svetskih eksperata za devetu umetnost i autora knjige “1001 strip koji morate pročitati pre smrti” Pola Graveta da se radi o svetskom rekordu, te da on ne zna za masovniju strip manifestaciju. Posle jubilarne 2023. godine i 25. festivala koji je obeležen u dva dela, između ostalog i dovođenjem u Srbiju, po tvrdnji “Danasa” i “Večernjih novosti”, najvažnije stripovske izložbe u regionu koju je do majskog otvaranja u Sofiji prema rečima organizatora videlo oko 80000 ljudi u čitavoj Evropi, CAN FOR BALKANS, Balkanska smotra je nastavila tamo gde je 2022. stala i na ovogodišnjem festival ugostila još više izlagača.

Uz pomoć Grada Leskovca i Ministarstva Kulture, koji su ove godine podržali manifestaciju, na fesstivalu će biti pet internacionalnih izložbi. Centralna izložba u Leskovačkom kulturnom centru, sem nagrađenih radova koji su izloženi u papiru radova ostale radove sa konkursa donosi digitalnim putem. To je praksa s kojom se počelo 2023, i to iz nužde – jer jednostavno ima previše učesnika da bi fizički mogli da se izlože. U Leskovačkom kulturnom centru sem toga se od ove godine kreće sa ciklusom izložbi Balkans’ Best (Najbolje sa Balkana), u kojem ćemo predstaviti stvaralaštvo nekih od najboljih strip autora sa ovih prostora. Ove godine Balkanska smotra ima čast da ugosti proslavljene srpske internacionalce Bojana Kovačevića iz Inđije i Vladimira Krstića Lacija iz Niša. Ovo je jedan svojevrstan povratak promovisanju vrednosti našeg regiona, a deo je šireg spektra ovogodišnjih izložbi koje vraćaju fokus na ovaj deo Evrope. Tako posle prošlogodišnjeg gostovanja strip scena Dalekog Istoka i Zapada, odnosno Japana i Kanade, ove godine u Narodnoj Biblioteci “Radoje Domanović” Smotra premijerno ugošćava strip Višegradske četvorke, koju čine Poljska, Slovačka, Mađarska i Češka, kao i izložbu “15 godina godina Vekovnika”. Radi se o serijalu koji su organizatori makedonskog festivala Strip Trip proglasili za balkanski fenomen, i o izložbi koja je to potvrdila time što je do sada čak 13 puta u prethodne dve godine postavljana u Bosni i Hercegovini, Bugarskoj, Srbiji i Rumuniji. Balkanska smotra se uvek bavila izgradnjom mostova među nacijama i kulturnim scenama, a kad se pogledaju uzavrele strasti u čitavom svetu i u regionu, čini se da ta misija festivala u Leskovcu možda nikada nije bilo važnije nego danas. Organizatori festival su zato posebno ponosni što se upravo u ovom trenutku i upravo na Balkanskoj smotri mladih strip autora po prvi put predstavlja strip Albanije van albanskih granica izložbom “Istorija albanske grafičke novele”. U pitanju je postavka koju čini blizu 100 strip autora iz Albanije i koju je selektovao najveći stručnjak za strip u Albaniji Dr Špend Bengu sa Albanskog univerziteta u Tirani. Leskovčani će moći da je vide tamo gde su do sada videli nacionalne scene preko 15 različitih zemalja širom sveta, u Narodnom Muzeju u Leskovcu.

Festival u Leskovcu olikuje se i bogatim programom pa tako ovogodišnji program čini gotovo 40 aktivnosti koje će se odvijati u prostorijama Leskovačkog kulturnog centra, Narodnog Muzeja i Narodne biblioteke „Radoje Domanović” U organizaciji škole stripa „Nikola Mitrović Kokan” i uz suorganizaciju i podršku Leskovačkog kulturnog centra posetiocima se pružaju mogućnosti da posete raznolike tribine, promocije, otvaranja izložbi, demonstracije crtanja, predavanja, masterklasove i okrugle stolove. U okviru Međunarodne strip-konferencije koja se odigrava u sastavu Balkanske smore, predstaviće se i nacionalne strip scene Finske, Mađarske, Francuske, Češke, Turske, Hrvatske, Makedonije, Slovenije, Bugarske, Crne Gore, Rumunije, Bosne i Hercegovine, Albanije, Grčke i Srbije. Festival nastavlja sa svojim fokusom na strip-stvaralaštvo strip-autorki kroz okrugli sto „Položaj strip-autorki u balkanskom stripu” na kome će učestovati autorke iz Srbije, Slovenije, Turske, Makedonije, Hrvatske i Bugarske. Smotri će lično prisustovati i oko 90 gostiju, uglavnom strip-autora, iz Finske, Vijetnama, Francuske, Holandije, Češke, Turske, Mađarske, Rumunije, Makedonije, Crne Gore, Bugarske, Albanije, Slovenije, Grčke, Bosne i Hercegovine, Hrvatske i Srbije. Neka od najvećih imena su hrvatski autor Stjepan Šejić poznat po radu na Betmenu i svom stripu Sanstoun, rumunski internacionalac Flaviu Pop koji se takođe okušao na Betmenu, jedan od najpoznatijih českih strip teoretičara dr Pavel Pilh, predsednik sekcije za strip pri savezu likovnih stvaralaca Bugarske Petar Stanimirov, poznata slovanačka strip teoretičarka Pia Nikolič, jedan od najpopularnijih grčkih strip autora Stavros Kioutsiokis, eminentni poznavalac albanskog stripa dr Špend Bengu, jedna od centralnih ličnosti savremenog turskog stripa Devrim Kunter, naš proslavljeni intenacionalac koji crta Supermena i Spouna Mirko Čolak, dvojica od najpoznatijih spskih strip crtača starije generacije Vladimir Krstić Laci i Bojan Kovačević, kao i mnogi drugi…

Na Balkanskoj smotri se dodeljuje i brojne nagrade.Od 1998. godine Balkanska dodeljuje nagrade mladim autorima sa prostora Balkana u kategorijama crtača, ilustratora, scenarista i teoretičara, s ciljem da ohrabri mlade autora da istraju u bavljenju devetom umetnošću. Uz ove nagrade, Smotra dodeljuje i najstariju nagradu za doprinos srpskom stripu u zemlji pod nazivom „Nikola Mitrović Kokan”, čiji su ovogodišnji dobitnici Bojan Kovačević iz Inđije i Vladimir Krstić Laci iz Niša. Uz to, biće dodeljena i internacionalna nagrada „Miodrag Veličković Mivel” za satiričan strip, koju ove godine osvaja Dimitris Kamenos iz Grčke. Nagradu „Prijatelj stripa”, koja se daje osobi koja se ne bavi aktivno stripom ali isti pomaže, radnopravno dobijaju novinarke Pia Nikolič iz Slovenije i Marina Mirković iz Vrbasa. Od prošle godine, Brašov iz Rumunije i Sofija iz Bugarske dodeljuju svoje nagrade na Balkanskoj smotri, a od ove godine im se pridružuje sa svojom nagradom i Herceg Novi iz Crne Gore. Sva tri pomenuta grada su inače bratski gradovi po stripu Leskovcu, a na festivalu se dodeljuje, jedino u regionu, i priznanje za doprinos balkanskom stripu. Članovi žirija za pomenute nagrade su eminentna imena devete umetnosti iz Turske, Makedonije, Hrvatske, Rumunije, Bosne i Hercegovine, Srbije i Bugarske, a sve napred navedeno možda i najbolje svedoči o tome zašto se van Srbije o Leskovcu sve češće govori kao o prestonici stripa Balkana…

Na pitanje o impozantnom broju izlaagača koji je po svemu sudeći nezvanični record, organizator i tvorac festivala Marko Stojanović odgovara:

“3121 učesnik iz 83 države sa 6 kontinenata jesu kao što kažete impozatne brojke, ali, nek mi bude dozvoljeno, nisu jedine koje su zanimljive. Pomenuo bih još 37 programa za 4 dana, 5 međunarodnih izložbi, preko 90 gostiju iz 16 država iz Evrope i Azije. Tu je i činjenica da se, koliko sam ja bar upoznat, po prvi put na jednom mestu predstavlja strip svih 11 država Balkana od strane ljudi od stripa iz Slovenije, Hrvatske, Rumunije, Bosne i Hercegovine, Bugarske, Crne Gore, Srbije, Grčke, Makedonije, Albanije i Turske, kao i da to, između ostalog, čini čak 5 doktora nauka iz Češke, Bugarske, Turske, Albanije i Srbije. I sve to u 26. izdanju Balkanske smotre mladih strip autora. Naravno, od svih tih brojeva ključni je 27, jer će jer će na sledećoj, 27. Balkanskoj smotri ovo biti teško nadmašiti…”