RETROSPEKTIVA 2018: Leskovačka škola stripa brend grada

Dnevnik Juga započeo je serijal “Retrospektiva 2018” čiji je cilj predstavljanje onih koji su svojim uspesima obeležili prethodnu godinu.

Već je januar 2018. počeo dobro za Leskovačku školu stripa, budući da su polaznici ove škole stripa na Paralelu, konkursu festivala subkulture u Beogradu, osvojili 24 nagrade u okviru konkursa “Strip i ploče”. Potom je u Leskovac došla vest da je deveti album “Vekovnika”, “Zemlja čuda”, nakon nagrade za najbolje izdanje 62. Međunardnog Beogradskog sajma knjiga, uvršten u izbor najboljih stripova u čitavom svetu za 2017. godinu. U pitanju je inače izbor koji svake godine sastavlja vodeći svetski strip teoretičar, Britanac Pol Gravet, i “Vekovnici” su se na njemu do sada našli četiri puta, najviše od svih srpskih stripova.

Februara  je usledila izložba “10 godina Vekovnika” u Narodnom muzeju u Vranju, koja je, kako je kustos muzeja Mirijana Jovanović rekla na otvaranju, ujedno i prva izložba stripa ikada održana u ovom gradu.

Marta je Leskovački kulturni centar u organizaciji Škole stripa bio domaćin izložbe “Leskovac i Herceg Novi u stripu”, gde su izloženi plakati nastali u dvadesetogodišnjoj istoriji Balkanske smotre mladih strip autora i dvanaestogodišnjoj istoriji Hercegnovskog strip festivala, jedinog festivala u Crnoj Gori. Plakati, čiji su autori neki od najpoznatijih autora sa prostora Balkana, ali i Velike Britanije, Italije, Španije i Danske prikazuju dva grada kroz prizmu devete umetnosti. Izložbu je pratilo i stripovsko bratimljenje Leskovca i Herceg Novog, drugo u Evropi nakon što su se 2014. po stripu pobratimili Leskovac i Sofija, a Protokol o saradnji su, u svojstvu svedoka, potpisali i načelnik Društvenih delatnosti Herceg Novog Darko Klasić i tadašnji šef Odeljenja za društvene delatnosti i ekonomski razvoj Leskovca, Bojan Tojaga.

Aprila je, uz podršku grada Leskovca u izdanju Škole stripa objavljen treći album serijala Beskrvni pod nazivom “Treći čin” na kome su sarađivali strip autori iz Srbije, Bosne i Hercegovine, Bugarske i Rumunije. Album je kasnije promovisan na niškoj Striporami i Somborskom festivalu stripa i fantastike. Takođe, aprila je predavač u Školi stripa Marko Stojanović dobio poziv i krenuo da vodi strip radonicu u organizaciji Kancelarije za mlade Opštine Čukarica u Beogradu, koja je trajala do kraja septembra iste godine. U to vreme objavio je svoje stripove u bosanskohercegovačkom “Parabellumu” i makedonskoj “9evetki”

Mesec maj je, što se Škole stripa tiče, bio pun dešavanja. Na 3. Somborskom internacionalnom festivalu stripa i fantastike održanom 18-20. maja postavljena je izložba “10 godina Vekovnika”. Na Sedmi konkurs za strip kaiš u organizaciji Škole stripa, Sindikata obrazovanja grada Leskovca, Učiteljskog društva Leskovac i Nove naše reči a pod pokroviteljstvom grada Leskovca stiglo je 2742 strip kaiša iz 21 škole. Krajem meseca, kao direktan proizvod konkursa, održan je Javni čas stripa na otvorenom u kojem je učestovalo preko 1200 dece iz četiri škole u Leskovcu. U osnovnim školama “Svetozar Marković”, “Vuk Karadžić”, “Vožd Karađorđe” učenici su istovremeno crtali strip u svojim školskim dvorištima, i uz učešće učenika škole “Josif Kostić”, bili zaslužni što se 21. maja odigrao najveći javni čas stripa na otvorenom u Evropi i što je oboren rekord od prethodne godine kada je oko 1000 dece iz tri škole crtalo na otvorenom.

U znaku rekorda se nastavilo i na jubilarnoj 20. Balkanskoj smotri mladih strip autora u Leskovcu. Najstariji od tridesetak strip festivala na prostoru bivše SFRJ je u svojoj jubilarnoj 20. godini postavio je rekord u svetskim okvirima što se tiče masovnosti, budući da je festival imao 2789 učesnika iz 61 zemlje sveta sa 6 kontinenata. Festival su otvorili Gradonačelnik leskovca dr Goran Cvetanović i gost iz Sjedinjenih Američkih Država, scenarista “Supermena”, “Betmena” i “Tarzana”, Aleksandar Simons. Sem Simonsa festivalu je prisustovalo preko 100 gostiju iz Srbije, Turske, Francuske, Belgije, Hrvatske, Grčke, Makedonije, Bosne i Hercegovine, Rumunije, Crne Gore i Bugarske. Uz glavnu takmičarsku izložbu u Holu Leskovačkog kulturnog centra održana je i izložba “The best of Balkanska smotra” laureata u prvih 20 godina postojanja Balkanske smotre, a u Narodnom muzeju u Leskovcu izložba “Savremeni francuski ženski strip”. Takođe, na Balkanskoj smotri potpisana je i Balkanska deklaracija o partnerstvu i saradnji među festivalima, a potpisnici su, pored organizatoraSmotre iz Leskovca, i organizatoriSomborskog festivala stripa i fantastike, Međunarodnog festivala stripa i karikature u Prizrenu, Striporame iz Niša, festivala „Kreativni genijalci“ iz Kragujevca, Raške strip kolonije, kao i organizatori van Srbije – predstavnici Sofija Komiks Ekspoa iz Bugarske, Hercegnovskog strip festivala iz Crne Gore, Salona stripa iz Laktaša iz Bosne i Hercegovine, Međunardonog salona stripa u Velesu iz Makedonije, strip festivala iz Liježa iz Belgije, i strip festivala „Kids Comic Con“ iz Njujorka,iz SAD-a.

Jul je za Leskovačku školu stripa ponovo bio mesec dobrih vesti. Stigle su informacije da su polaznici Škole stripa osvojili tri međunarodne nagrade. Treću nagradu na festivalu “Tolkindan” koji je juna održan u Beogradu i koji je okupio više od 100 učesnika iz zemlje i regiona osvojio je 14-godišnji Strahinja Spasić, dok je na Dječjoj međunarodnoj izložbi karikatura “Miks Junior” u Sisku, u Hrvatskoj, u konkurenciji od 120 učesnika iz 12 zemalja, 13-godišnja Mina Đokić osvojila specijalno priznanje za karikaturu, a 7-godišnja Iva Cvetković bila je najmlađa takmičarka. Takođe, predavač u Školi stripa Marko Stojanović objavio je u isti mah stripove u Evropi, Južnoj i Severnoj Americi. U Evropi je u češkom strip magazinu AARGH objavljen strip iz serijala “Vekovnici” nastao u saradnji sa slovačkim crtačem Martinom Plškom a u Južnoj Americi je urugvajskom časopisu GAS3K objavljen je strip sa Miloradom Vicanovićem Mazom koji je u tom glasilu jedni strip sa severne zemljine hemisfere. Ipak, najveći uspeh predstavlja objavljivanje stripa sa Ivanom Šainovićem u prestižnoj antologiji “Shock ” američkoj izdavača “Aftershock” u društvu nekih od najpoznatijih imena u istoriji svetskog stripa kao što su Nil Gejmen, Brajan Azarelo, Džon Kasidi, Džim Starlin, Bil Vilinghem, Majkl Gajdos… Stojanović je ovim postao jedini srpski strip scenarista koji obavljajuje u Francuskoj i Sjedinjenim Američkim Državama.

U avgustu je Škola stripa dobila poziv za učestvovanje na jedine dve strip kolonije u regionu. Na 7. Međunarodnoj strip koloniji u Raškoj, koja se odvijala na Semeteškom jezeru par kilometara od Raške, sem autora iz Srbije, učestovali i autori iz Crne Gore i Makedonije. Druga međunardona strip kolonija u kojoj je Leskovačka škola stripa uzela učeće odigrala se krajem avgusta u Velesu u Makedniji u trajanju od sedam dana, pod pokroviteljstvom Opštine Veles i Ministarstva kulture Makedonije. Na prvoj Međunarodnoj strip koloniji u Velesu polaznici Leskovačke škole stripa Marko Serafimović i Stefan Stojković predstavljali su Srbiju. Bilo je 15 učesnika iz Srbije, Makednije i Crne Gore, a koloniju je posetio i gradonačelnik Velesa, Aleksandar Kocevski i poželeo dodobrošlicu učesnicima.

Septembra je usledilo gostovanje predavača Marka Stojanovića na 16. Međunarodnom salonu stripa u Beogradu, gde je učestovao na promociji knjige posvećene stripovima iz “Nikad Robom” Nikole Mitrovića Kokana. Potom je došlo do objavljivanja 18. broja niškog magazina “Strip Pressing”, koji uređuje Stojanović, i koji je u celosti posvećen ženskom stripu, što je prvi takav slučaj u Srbiji u 21. veku. U ovom broju magazina učestovale su autorke iz Srbije, Hrvatske, Makedonije, Bugarske, Crne Gore, Rumunije, Grčke i Turske.

Oktobra je Škola stripa imala uspešno učešće na 16. Međunarodnom salonu stripa u Velesu. U pitanju je jedini strip festival u Makedoniji, a ove godine su nagrade na njemu osvojili sedmogodišnja Iva Cvetković, kao najmlađi učesnik, i celokupna Škola stripa za grupne učešće, dok je Grand Prix festivala po treći put za 16 godina postojanja festivala osvojio Stojanović u saradnji sa crtačem Aleksom Gajićem. Članovi Leskovačke škole stripa Ivan Stojanović Fiki i Marko Nikolić počeli su rad na svom drugom, odnosno četvrtom album za jednog od najvećih francuskih izdavača, “Soleil”.

Na sto godina od potpisivanja primirja u Prvom svetskom ratu, 11. novembra,Narodno pozorište Timočke krajine – Centar za kulturu „Zoran Radmilović“ u saradnji sa Školom stripa “Nikola Mitrović Kokan” objavilo je strip izdanje “Do pakla i nazad” posvećeno započetom i nikada završenom projektu “Do pakla i nazad” Nikole Mitrovića Kokana. Izdanje pokriva čitav Prvi svetski rat, na njemu je sarađivalo tridesetak srpskih strip autora koji rade za najveće francuske, italijanske i američke strip izdavače, a predgovor i pogovor su pisala dva doktora istorije, dr Aleksandar Uzelac (Beograd) i dr Perica Hadži-Jovančić (Kembridž). U Zaječaru se 15. novembra odigrala promocija izdanja i otvorena je istoimena izložba.

Strip “Do pakla i nazad” imao je promociju 7. decembru u SKC-u Beograd, da bi se potom 11. decembra istoimeno izdanje imalo izložbu i promociju u Narodnoj biblioteci “Radoje Domanović” u Leskovcu. Zbog velikog interesovanja, paralelna postavka izložbe postavljena je u Varvarinu, gde je 17. decembra otvorena izložba i promovisano izdanje u Opštinskoj biblioteci Varvarin. Na otvaranju izložbi u Leskovcu i Varvarinu direktori biblioteka, Vesna Ilić i Goran Ćeličanin, istakli su da je izložba “Do pakla i nazad” prva izložba stripa ikada održana u te dve institucije. Škola stripa je radnu godinu završila 26. decembra, ugostivši u toku dana otvorenih vrata učenike osnovne škole u Priboju, na čelu sa učiteljicom Gordanom Kostić, kojima je demonstriran način nastanka stripa. Tokom 2018. godine Leskovačka škola stripa i njene aktivnosti, a samim tim i Leskovac, bili su medijski propraćene od strane televizija RTS, Pink, Studio B, TV Belle Amie, TV Zaječar, Vranjske, Leskovačka televizija, TV K1, Studio MT, TV 4S, Zamedia TV te Radio Beograda i Radija Bunker. U štampanim medijima Leskovačka škola stripa bila je 2018. zastupljena u Politici, Večernjim novostima, Danasu, Ninu, Dnevniku, Novom magazinu, Bazaru, Politikinom Zabavniku, Kuriru, Stripoteci, Narodnim novinama i Novoj našoj reči, a na internetu na portalima Urban bug, Južne vesti, Helly Cherry, Jugpress, Strip vesti, Nedeljnik, Strip blog i Dnevnik Juga.